Advies- en accountantsorganisaties kijken met grote interesse en begrip naar het initiatief van rechtsbijstandsverlener SRK om de markt voor juridische hulp open te breken. Door met eigen advocaten naar buiten te treden, zónder op papier een advocatenkantoor te zijn, gaat de kleine organisatie lijnrecht in tegen de spelregels voor de advocatuur.
Middeleeuws gilde
Firma's zoals PwC, EY en Deloitte zijn al decennia actief op de lucratieve juridische markt, maar houden zich aan de spelregels van de Nederlandse Orde van Advocaten (Orde). Ze beperken zich tot het geven van juridisch advies en het bemiddelen tussen ruziënde partijen. Als ze klanten voor de rechter bijstaan, mogen ze dat alleen doen op die rechtsgebieden waar klanten niet verplicht zijn om een advocaat mee te brengen. Voorbeelden daarvan zijn arbeidsrecht, huurrecht en bestuursrecht.
'SRK zet een stap in het ontmantelen van een middeleeuws gilde', zegt Bart-Jan van Hees, partner arbeidsrecht bij de juridische tak van advies- en accountantsfirma BDO.
Niet in steen gebeiteld
Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming, heeft ook oren naar de plannen. Als SRK's initiatief onder het label Brand MR 'de hulpvraag van de rechtzoekende centraal stelt en tot een duurzame oplossing leidt', wil Dekker overwegen of hij aspecten van het initiatief in het rechtsbestel kan verweven.
De minister liet eveneens weten in gesprek te willen met de Orde als de regels daarvan voor SRK een obstakel blijken. Die regels zijn ook niet in steen gebeiteld. De Autoriteit Consument en Markt oordeelde eind vorig jaar dat regels die advocaten verbieden commissie te betalen aan vergelijkingssites de markt belemmeren. De Orde moest deze vervolgens aanpassen.
Kostenplafond
Procederen onder de prestigieuze vlag van advocaat mag niet. Organisaties zoals SRK, of de juridische vleugels van Big Four-kantoren kunnen alleen juristen die zich hebben uitgeschreven uit het advocatenregister naar de rechtszaal sturen. De Orde eist dat organisaties die dat wel willen doen, voor het merendeel in het bezit moeten zijn van advocaten. Rechtsbijstandverlener SRK is dat niet.
Eén argument voor de Orde om niet aan de regel te tornen, is onafhankelijkheid. Volgens de beroepsorganisatie komt die in gevaar als een jurist niet namens een advocatenkantoor procedeert. Dat hangt samen met de zorg die de Orde heeft over het vaste tarief van €3383 dat SRK hanteert.
SRK mikt daarmee op klanten die te veel verdienen om voor rechtsbijstand in aanmerking te komen, maar die het niet aandurven om voor eigen rekening een advocaat in te schakelen die zonder kostenplafond werkt.
Verlies bij complexe zaak
De Orde vraagt zich af in hoeverre werknemers van Brand MR last hebben van commerciële druk om complexe arbeidszaken te kunnen afwikkelen. Saskia Bollen, arbeidsrechtadvocaat bij het Utrechtse kantoor Van Odijk Advocaten, snapt dat de Orde twijfelt over de vaste vergoeding. 'Als je over dat bedrag heen gaat, lijd je als bedrijf verlies. Dan staat volgens mij niet het belang van de cliënt voorop.'
SRK-directeur Peter Leermakers weerlegt de kritiek: het bedrag staat los van de duur van de zaak. 'Als het een gecompliceerde zaak is verliezen we erop, als het een simpele zaak is maken we een beetje winst'. SRK heeft een gemiddeld bedrag genomen, legt hij uit. Het put als oud-dienstverlener uit een decennia-oude databank met daarin tienduizenden arbeidsrechtszaken en aanverwante kosten. 'Tel al die kosten op, deel ze door het aantal zaken en je hebt een gemiddelde'.