Vergunningsvrij bouwen? Het kan! Maar let op: sinds de Omgevingswet (Ow) vorig jaar is ingevoerd zijn de regels daarvoor wel veranderd. In deze blog leg ik uit wat er nu geldt.
Er zijn verschillende redenen om te kiezen voor vergunning vrij bouwen. Je voorkomt hiermee de kosten en het gedoe van het aanvragen van een bouwvergunning met bouwtekeningen. Een andere reden is om bouwwerken te realiseren die volgens het omgevingsplan niet zijn toegestaan.
Wat zegt de omgevingswet?
Het uitgangspunt van de Ow is dat vergunning vrij bouwen de norm is, tenzij een activiteit specifiek is aangewezen als vergunning plichtig. In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is bepaald wanneer wel een omgeving vergunnning nodig is. Dit betekent dat veel bouwactiviteiten zonder omgevingsvergunning uitgevoerd mogen worden, zolang je aan de gestelde regels voldoet. Wat kun je doen als een werknemer de afspraken niet nakomt?
De knip
Een grote verandering als gevolg van de Ow is ‘de knip’ in de omgevingsvergunning voor bouwen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de technische bouwactiviteit en de ruimtelijke (omgevingsplan)activiteit. In beide gevallen kan een bouwactiviteit vergunningvrij zijn. Daarover vertel ik hieronder meer.
- Technische bouwactiviteiten
Het eerder genoemde Bbl bevat regels voor de technische aspecten van bouwen, zoals constructies, brandveiligheid, etc. Een bouwactiviteit is in principe bouwtechnisch vergunningsvrij, tenzij het om bouwwerken gaat met een dak of zonder een dak, zoals terug te lezen valt in artikelen 2.25 en 2.26 van het Bbl. Overigens wordt bij een technische bouwactiviteit niet gekeken naar de plaats waar je bouwt, alleen wát je bouwt.
Als een bouwwerk ‘niet voldoet’ aan de artikelen 2.25 en 2.26 Bbl is er sprake van vergunningsvrij (technisch) bouwen. Is een technische bouwactiviteit wel opgenomen in de artikelen 2.25 en 2.26 Bbl? Dan kan op grond van artikel 2.27 Bbl nog sprake zijn van een uitzondering op de vergunningplicht. Die uitzondering gaat bijvoorbeeld om dakkapellen. Vergunningvrije
bouwactiviteiten zijn overigens niet regelvrij en moeten nog steeds voldoen aan de regels van het Bbl.
2. Omgevingsplan vergunningsvrij?
De gemeente stelt in een omgevingsplan regels vastover bouwwerken, zoals maximale hoogtes, locaties, etc. Als je daar vanaf wil wijken, is er meestal een vergunning nodig. Een omgevingsplanactiviteit is een activiteit waarvoor in het omgevingsplan is bepaald dat daarvoor een vergunning nodig is. Of juist een activiteit die in strijd is met het bestemmingsplan, zodat een vergunning nodig is om af te wijken van het bestemmingsplan (artikel 5.1, lid 1, onder a, Ow). Artikel 2.29 van het Bbl somt een lijst op van bouwactiviteiten die altijd vergunningvrij zijn voor de omgevingsplanactiviteit, ongeacht de lokale regels in het omgevingsplan. Enkele daarvan zijn:
- Dakkapel aan achterkant huis
- Zonnepaneel
- Erf- en perceelafscheiding <1m
De volledige lijst met uitzonderingen kun je hier vinden
Let op: deze regels gelden niet altijd voor monumenten.
Bruidsschat: tijdelijke regels voor vergunningsvrij bouwen
Daarnaast heeft het Rijk nog een aantal (tijdelijke) vergunningsvrije activiteiten aangewezen in de zogenoemde ‘bruidsschat’. Die moeten wel voldoen aan het omgevingsplan van de gemeente, zoals terug te lezen is in artikel 22.27. In artikel 22.36 bruidsschat staan verder nog activiteiten die “van rechtswege in overeenstemming met het omgevingsplan” zijn. Er kan geen toetsing plaatsvinden aan de regels van het omgevingsplan. De regels uit de bruidsschat zijn bedoeld als tijdelijke overbruggingsperiode en hoeven door een gemeente niet verplicht opgenomen te worden in het omgevingsplan. De regels hierover kunnen dus per gemeente verschillen. Inmiddels hebben sommige gemeenten al delen van de bruidsschat laten vervallen.
Samenvattend:
Een omgevingsplanactiviteit voor een bouwwerk is omgevingsvergunningplichtig, tenzij opgenomen in één van de volgende besluiten:
- art. 2.29 Bbl: landelijke regels, hoeft niet aan omgevingsplan te voldoen;
- art. 22.27 : bruidsschat, vergunningsvrij maar moet wel aan omgevingsplan voldoen;
- art. 22.36 bruidsschat, vergunningsvrij en hoeft niet aan omgevingsplan te voldoen.
Voorbeeld: mag je vergunningsvrij een dakkapel bouwen?
Ja, je kunt vergunningsvrij een dakkapel bouwen. Als je maar wel onderstaande checklist aanhoudt. Eerst check je of een bouwtechnische vergunning nodig is. In artikel 2.27Bbl staat dat een dakkapel bouwtechnisch vergunningsvrij is, ongeacht de afmetingen en locatie in het dakvlak waar de dakkapel wordt geplaatst. Vervolgens moet worden gekeken of een omgevingsplanvergunning nodig is voor het bouwen van de dakkapel. De Ow bepaalt dat een omgevingsplanactiviteit vergunningplichtig is, tenzij de activiteit op de landelijke lijst staat van artikel 2.29 Bbl of in de lijst voorkomt van de bruidsschat (artikel 22.27). Staat de dakkapel aan de achterkant of zijkant van het huis en is het niet naar openbaar gebied gericht? En is deze niet hoger dan 1,75 meter met een plat dak? Dan is de dakkapel ruimtelijk vergunningvrij volgens artikel 2.29 BbL. En is een toets aan het omgevingsplan niet nodig. Het is dan niet nodig om ook nog in de bruidsschatlijst te kijken. Wel controleer je nog of wellicht sprake is van een monument of beschermd stadsgezicht (artikel 2.30 Bbl).
Conclusie
Nu de Ow in werking is getreden zijn er belangrijke veranderingen gekomen op het gebied van vergunningsvrij bouwen. Het is belangrijk om te onthouden dat bouwen pas geheel vergunningsvrij is wanneer voor zowel de technische bouwactiviteit als het ruimtelijke deel (de omgevingsplanactiviteit) geen vergunning nodig is. Lokaal maatwerk kan zorgen voor grote verschillen, nu iedere gemeente – met uitzondering van enkele wettelijke uitzonderingen – ‘eigen’ regels voor vergunningvrij bouwen kan maken.
Hulp nodig?
Hulp nodig bij het opmaken van een bezwaar? De juristen en advocaten van BrandMR hebben veel ervaring en helpen je in relatief korte tijd voor een scherpe, vaste prijs. Zonder verrassingen en met een duidelijke aanpak.
Ik wil hulp Doe de online check
