Kan je zonder reden ontslagen worden?

Soorten contracten

Met zowel een tijdelijk als vast contract kun je door je werkgever ontslagen worden maar dit mag niet zomaar.

Als je een tijdelijk contract hebt en je werkgever wil deze niet verlengen, dan is hij of zij verplicht je een maand vóór het aflopen van jullie overeenkomst te vertellen of jullie arbeidsrelatie wordt voortgezet.

Als je werkgever te laat is met het melden van je ontslag is hij in sommige gevallen schadeplichtig.

Dat betekent dat je werkgever je een schadevergoeding moet betalen. De hoogte van die schadevergoeding hangt af van hoe lang je werkgever te laat was met het melden van je ontslag.

Ontslagen worden bij een vast contract

Als je een vast contract hebt, kan deze alleen beëindigd worden als daar een redelijke grond voor is. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat je niet goed functioneert of als er sprake is van een verstoorde arbeidsverhouding.

Situaties waarin je kunt worden ontslagen

Er zijn een aantal situaties waarin een ontslag kan plaatsvinden:

Ontslag tijdens je proeftijd

Een proeftijd is de periode waarin jij en je werkgever elkaar kunnen leren kennen. De proeftijd is voor beide partijen gelijk en wordt schriftelijk opgenomen in je arbeidsovereenkomst. Afhankelijk van de lengte van je contract is de proeftijd één of twee maanden.

Ontslag om bedrijfseconomische redenen

Dit is de meest voorkomende ontslagreden.

Hierbij gaat het vaak om een reorganisatie waarbij meerdere werknemers ontslagen worden. Je werkgever moet dan wel bewijzen dat er sprake is van werkvermindering of verslechtering van de financiële situatie van het bedrijf. Dit kan hij of zij bijvoorbeeld doen door financiële stukken te delen.

Ook is er een wettelijk bepaalde ontslagvolgorde die de werkgever moet volgen. Als je werkgever zich daar niet aan houdt, mag je niet ontslagen worden. Je kan je dan tegen het ontslag verweren bij het UWV.

Ontslag door een faillissement

In dat geval benoemt de rechtbank een curator die de arbeidsovereenkomsten opzegt. Soms moet je tijdens de opzegtermijn nog wel werken. Het UWV betaalt het loon over de opzegtermijn en eventueel achterstallig loon tot dertien weken vóór het faillissement. Je krijgt dan geen transitievergoeding maar hebt wel recht op een WW-uitkering.

Ontslag door arbeidsongeschiktheid

Als je meer dan twee jaar ziek bent, mag je werkgever je overeenkomst opzeggen en hoeft je werkgever je geen loon meer te betalen. Dat kan alleen als hij of zij toestemming heeft van het UWV of door middel van een vaststellingsovereenkomst, ook wel beëindigingsovereenkomst genoemd.

Meestal wordt er een vaststellingsovereenkomst aangeboden, kan je onderhandelen over de voorwaarden en heb je recht op een transitievergoeding. Heb je zicht op herstel binnen 26 weken? Dan mag je werkgever je niet zomaar ontslaan en kun je je verzetten tegen de opzegging.

Ontslag om persoonlijke redenen

Een voorbeeld hiervan is de verstoorde arbeidsverhouding.

Dat betekent dat de relatie tussen jou en je werkgever zo slecht is, dat het nog langer uitzitten van jullie overeenkomst eigenlijk voor niemand goed is. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer er constant conflicten zijn op de werkvloer, als jullie karakters botsen of als er een onoplosbaar verschil van inzicht is over hoe het werk moet worden uitgevoerd.

Ook moet de werkgever er alles aan hebben gedaan om het conflict op te lossen, bijvoorbeeld met mediation. Van een ontslag om persoonlijke redenen is dus niet zomaar sprake. Daarom is het in zo'n geval belangrijk om rechtshulp in te schakelen.

Manieren van ontslag

Als er sprake is van ontslag zijn er vier manieren waarop je door je werkgever ontslagen kan worden:

Via een vaststellingsovereenkomst

Ten eerste is er het ontslag met wederzijds goedvinden. Dat houdt in dat jullie allebei instemmen met het ontslag. Je krijgt dan een vaststellingsovereenkomst of beëindigingsovereenkomst. Daarin staan alle afspraken die jullie samen maken over de voorwaarden waarop jij uit dienst gaat. Als je een vaststellingsovereenkomst krijgt, is het belangrijk om te checken of je daarna wel recht hebt op een WW-uitkering.

Ook goed om te weten: teken nooit zomaar een overeenkomst met je werkgever. Daarna kan je namelijk niet meer onderhandelen. Laat je dus goed informeren voordat je knopen doorhakt.

Via het UWV

Als er sprake is van een reorganisatie of een langdurige ziekte, kan je werkgever ervoor kiezen om ontslag aan te vragen bij het UWV in plaats van via een vaststellingsovereenkomst. Het UWV toetst vervolgens of er een goede reden is voor het ontslag.

Op staande voet

Als je werkgever een ernstige reden heeft om je te ontslaan - bijvoorbeeld omdat je hebt gestolen, iemand hebt geïntimideerd of fraude hebt gepleegd - dan kan je werkgever jullie arbeidsovereenkomst per direct beëindigen. Daar komt geen rechter aan te pas. Maar je kan het natuurlijk wel aanvechten bij de rechter.

Voorwaarden bij ontslag op staande voet

Bij een ontslag op staande voet is het belangrijk dat er een dringende reden voor is en dat het ontslag onverwijld is. Dat betekent dat je direct moet worden ontslagen.

Via de rechter

Tot slot is er nog het ontslag via de kantonrechter. Als je werkgever je wil ontslaan maar niet met een vaststellingsovereenkomst, via het UWV of op staande voet, dan zal je werkgever bij de rechter moeten uitleggen waarom het ontslag noodzakelijk is. Die bepaalt vervolgens of de reden voor het ontslag gegrond is of niet.

Ontslag aanvechten

Als je ontslagen wordt maar je bent het er niet mee eens, dan kan je dat aanvechten bij de rechter of bij het UWV. Maar dit is lang niet altijd nodig en wil je waarschijnlijk ook voorkomen. In veel gevallen is een rechtszaak ook helemaal niet nodig.

Meer weten over wat je rechten zijn en welke stappen je moet ondernemen bij ontslag?